23. lutego to Międzynarodowy Dzień Walki Z Depresją. Z tej okazji przygotowałam dla Was krótki przewodnik po tym zaburzeniu, a konkretniej odpowiedzi na najczęściej pojawiające się w tym temacie pytania. Statystyki pokazują, że depresja dotyka ok. półtora miliona Polaków. Jest duże prawdopodobieństwo, że macie z nią do czynienia w swoim najbliższym środowisku.

Czym jest depresja?

Depresja jest zaburzeniem nastroju, którego wpływa w zasadzie na wszystkie obszary naszego funkcjonowania: zachowanie, myślenie (i procesy poznawcze jako takie), emocje i fizjologię. Wśród najbardziej charakterystycznych objawów można wymienić obniżony nastrój,  utratę zainteresowań, niezdolność odczuwania przyjemności, brak energii i zmęczenie. Osoba w depresji negatywnie myśli o sobie, świecie i przyszłości (triada depresyjna), mogą pojawiać się myśli i tendencje samobójcze. Częste są trudności z koncentracją i podejmowaniem decyzji.

Wraz z pojawieniem się depresji zmienia się apetyt, pojawiają kłopoty ze snem, poczucie beznadziei, bezwartościowości, poczucie winy, niska samoocena. Tak naprawdę objawów może być znacznie więcej, u każdej osoby depresja będzie wyglądała nieco inaczej. Czego na pewno nie można powiedzieć o depresji to to, że jest niczym więcej niż chandra czy gorszy nastrój.

Czy depresja jest niebezpieczna?

Opisane powyżej objawy same w sobie stanowią zagrożenie dla naszego samopoczucia i jakości naszego życia, dla funkcjonowania w rodzinie, wśród przyjaciół, w szkole czy w pracy. Dodatkowo ze względu na myśli i tendencje samobójcze depresja stanowi realne zagrożenie dla życia (tak, depresja jest chorobą śmiertelną!) i tym bardziej nie można jej ignorować.

Niewiele się o tym mówi, ale w Polsce każdego dnia aż 16 osób odbiera sobie życie. To więcej niż ilość osób ginących w wypadkach drogowych, umierających z powodu raka piersi czy raka prostaty (za: Forum Przeciw Depresji).

Gdzie można szukać pomocy?

Są w zasadzie trzy zawody zajmujące się depresją: psycholog, psychoterapeuta i psychiatra. Wspomniani specjaliści różnią się w zakresie wykształcenia i stosowanych metod leczenia, w praktyce jednak powinni współpracować dla dobra pacjenta. I tak psycholodzy nierzadko kierują pacjentów na dodatkową konsultację do psychiatry, który może przepisać leki. Psychiatrzy zaś często polecają uczestnictwo w psychoterapii czy skorzystanie ze wsparcia psychologa.

Istnieje szereg miejsc, gdzie możemy uzyskać bezpłatną pomoc:

Poradnie Zdrowia Psychicznego – dostępne w każdym większym mieście. Koszt leczenia pokrywa NFZ, nie jest wymagane skierowanie.

Ośrodki Interwencji Kryzysowej – jak sama nazwa wskazuje, miejsce dla osób będących w kryzysie (związanym np. z samobójstwem). Co ważne, często oferują również całodobową pomoc telefoniczną specjalisty.

Na końcu artykułu znajdziecie też listę namiarów, dzięki którym można skorzystać z porady bez wychodzenia z domu.

Która metoda leczenia jest najlepsza?

Decyzja o konkretnej metodzie leczenia zależy od różnych czynników i na potrzeby tego artykułu pozostawmy ją osobom, które prowadzą leczenie konkretnego pacjenta. Przewagą leków może być czas, w jakim zaczynają działać (choć też nie jest to z dnia na dzień). Psychoterapia wygrywa natomiast jeśli chodzi o niższe ryzyko nawrotu i wypracowanie konkretnych strategii radzenia sobie. Zawsze zostaje jeszcze trzecia opcja, czyli połączenie farmako- i psychoterapii. Tak jak wspomniałam, te decyzje najlepiej zostawić specjaliście, pod którego opieką jesteśmy

Co natomiast zdecydowanie odradzam w kwestii leczenia to zastępowanie opisanych wyżej metod rozwiązaniami alternatywnymi: witaminami, bańkami chińskimi, magicznymi bulbulatorami do wody czy plastrami wyciągającymi toksyny przez stopy (naprawdę chciałabym zobaczyć depresję uchodzącą z człowieka przez stopy, ale nie spodziewam się, żeby to kiedyś nastąpiło). Nie wdając się w szczegóły powyższym wynalazkom w kontekście zaburzeń nastroju mówię zdecydowane nie.

Jak rozmawiać z osobą w depresji?

Często miewamy problemy w kontaktach z osobami dotkniętymi depresją. Nie wiemy co powiedzieć, żeby dodatkowo nie zaszkodzić. Wynika to pewnie z trudności w zrozumieniu jak taka osoba się czuję i czym jest dla niej depresja. I tak naprawdę warto to powiedzieć. „Nie potrafię sobie do końca wyobrazić co teraz przeżywasz, ale chcę Ci pomóc. Jestem tutaj z Tobą”. „Jesteś dla mnie ważny, niezależnie od okoliczności” czy „przejdziemy przez to wspólnie” to informacje, które mogą pomóc. A czasem trzeba po prostu być, nawet nic nie mówiąc.

I na koniec znów coś z serii nie polecam. Zrezygnujmy proszę z komunikatów typu „weź się w garść”, „po prostu weź się za siebie” czy „nie wydziwiaj, to jakieś głupie fanaberie”. Wyobrażacie sobie powiedzieć coś takiego do osoby z grypą żołądkową albo z nowotworem? Nie? A przecież depresja to pełnoprawne zaburzenie, w niczym nie ustępujące wspomnianym chorobom.

Miejsca, gdzie można uzyskać poradę przez telefon:

Antydepresyjny Telefon Forum Przeciw Depresji:  22 594 91 00 (środy i czwartki, godz. 17-19)

Antydepresyjny Telefon Zaufania Fundacji ITAKA: 22 654 40 41 (poniedziałki, godz. 17-20)

Telefon Zaufania dla Osób Dorosłych w Kryzysie Emocjonalnym: 116 123 (poniedziałek-piątek, godz. 14-22)

Ośrodki Interwencji Kryzysowej, np. Łódź: tel. 42 630 11 02 (codziennie, całodobowo)

Wartościowe materiały o depresji do poczytania w Internecie:

Forum Przeciw Depresji – najważniejsze informacje o zaburzeniu i o tym jak uzyskać pomoc, wszystko w przystępnej, przejrzystej formie. Tutaj również dłuższa lista telefonów oferujących poradnictwo.

Stowarzyszenie Aktywnie Przeciwko Depresji – również garść rzetelnie zebranych informacji.

Kampania Twarze Depresji – oprócz licznych wiadomości dotyczących samej depresji inspirujące informacje o znanych osobach, które się z nią zmagają.